Διατομεακοτητα στον αντιεμβολιαστικο κοσμο και στην επιχειρηματολογια

[Το παρόν αναστοχαστικό σημείωμα είναι γραμμένο εν τάχει και οδηγεί σε κάποιες προσωρινές διαπιστώσεις. Ανατροφοδότηση ευπρόσδεκτη.]

Στις 6:10 το πρωί πήγα να πάρω γάλα από το περίπτερο. Η κυρία στο ταμείο (γνωριζόμαστε, είναι το γειτονικό περίπτερο), ξένη μετανάστρια, μόλις είχε διαφωνήσει για ένα ζήτημα με τον προηγούμενο πελάτη, επίσης μετανάστης-εργάτης. Και οι δύο λοιπόν της εργατικής τάξης (έχει την κοινωνιολογική σημασία του, γι’ αυτό το λέω). Δεν άκουσα ακριβώς το κύριο επιχείρημα ποιό ήταν, πάντως ο ένας υποστήριξε ότι πρέπει «να πεθάνουν κάποιοι» ως λύση σε ένα πρόβλημα που δεν κατάφερα να προσδιορίσω, με την ταμία να διαφωνεί και να θυμώνει. Όταν έφυγε αυτός, συνέχισε την συζήτηση μαζί μου η ταμίας, πόσο απαράδεκτο είναι αυτό κ.λπ., και ότι η λύση δεν είναι να πεθάνουν κάποιοι αλλά να μπουν περιορισμοί στις γέννες. Υποθέτω λοιπόν ότι η συζήτηση είχε να κάνει με την φτώχια η ανεργία και τα επιδόματα (;) και πώς θα λυθεί το πρόβλημα. 

Άνοιξε, λοιπόν, συζήτηση με μένα, της είπα ότι το πρόβλημα δεν είναι πληθυσμιακό αλλά ταξικό, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με το μέγεθος του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά με την κερδοσκοπία και εκμετάλλευση πλουσίων εις βάρος φτωχών και εργατικών τάξεων κ.λπ. Συμφώνησε μαζί μου και το πήρε αμέσως στο ζήτημα του εμβολιασμού (αυτή η μετάβαση από το ένα ζήτημα στο άλλο, από το ταξικό στο εμβολιαστικό, είναι κομβική για το πρόβλημα που θέλω να θίξω). Δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες με την συζήτηση, διότι άλλο θέλω να πω. Αρκεί να πω ότι: η ταμίας πιστεύει ότι (1) ο κορονοϊός όντως υπάρχει, (2) τον κατασκεύασαν οι φαρμακευτικές εταιρείας και το κεφάλαιο και το «έβαλαν» στον κόσμο για να πουλήσουν εμβόλια και να βγάλουν κέρδη, (3) η ίδια δεν θα βάλει εμβόλιο για αυτούς τους λόγους. (Δεν έκατσα να διασαφηνίσω πώς πέρασε από το (2) στο (3) για να δω τι λογικό άλμα έκανε, εξάλλου απλά μισοδιαφώνησα και έφυγα διότι ένα μωρό περίμενε να πιεί γάλα, στο σπίτι). 

Περπατώντας πίσω σπίτι είχα μια αναλαμπή σχετικά με ένα επιχείρημα που χρησιμοποιώ (λίγη υπομονή θα το γράψω). Η αντιεμβολιαστική λογική δεν είναι ενιαία, και τα διάφορα μέρη της δεν έχουν το ίδιο λογικό περιεχόμενο και ούτε καν το ίδιο περικείμενο ή κοινωνικό συγκείμενο. Υπάρχει διατομεακότητα (intersectionality) που κάνει τα πράγματα σύνθετα. Δεν υπάρχει one size fits all επιχειρηματολογία. Μάλιστα, εδώ το πάω ακόμα παραπέρα, και εδώ είναι η ουσία του ποστ μου: Κάποια επιχειρήματα που εξουδετερώνουν επιχειρήματα μιας υποομάδας «αντιεμβολιαστών»[1] επιβεβαιώνουν τα επιχειρήματα και θέσεις μιας άλλης υποομάδας! 

Εξηγούμαι. Η ταμίας δεν θυμήθηκε τώρα ξαφνικά ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες κάνουν τα πάντα στο βωμό του κέρδους. Είναι μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση άμεσα και έμμεσα συνδεδεμένη με άλλες πεποιθήσεις, οι οποίες προκύπτουν αβίαστα μέσα από ένα πλέγμα προκαταλήψεων της εργατικής τάξης. Κάποιες από αυτές τις προκαταλήψεις είναι δικαιολογημένες, τεκμηριωμένες, και κατανοητές. Οι εργατικές τάξεις δεν θυμήθηκαν τώρα ξαφνικά ότι δεν εμπιστεύονται την πολιτική ελίτ ή τις φαρμακευτικές πολυεθνικές. Βιώνουν την περιθωριοποίηση στο πετσί τους εδώ και χρόνια. Από την δική τους τη σκοπιά, στην πανδημία δεν άλλαξε κάτι. Είναι οι ίδιοι συσχετισμοί και συνεχίζονται, ίσως μάλιστα με περισσότερη ένταση·και ορισμένοι ερμηνεύουν την πανδημία ως προϊόν του κεφαλαίου (και έχουν δίκαιο απλά όχι με τον τρόπο που το εξηγούν {έχω υπόψιν μου αναλύσεις που συνδέουν τον καπιταλισμό με την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, παρεμβάσεις στην φύση που αλυσιδωτά έχουν ως αποτέλεσμα επιδημίες/πανδημίες}).

Ποιό επιχείρημα έχω υπόψιν μου που ενώ αποτελεσματικά αντικρούει τα επιχειρήματα μιας υποομάδας, επιβεβαιώνει τα επιχειρήματα άλλης υποομάδας; Είναι το εξής. Είχα πει προχτές προς απάντηση σε κάποια σκεπτικιστικά επιχειρήματα για το εμβόλιο της Pfizer που λειτουργεί μέσω mRNA, ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν προϋποθέτει κάποια επιστημονική επανάσταση, ότι ναι μεν πρόκειται για σχετικά καινούρια τεχνογνωσία αλλά όχι και άγνωστη και ούτε εντελώς καινούρια, και σε κάθε περίπτωση δεν είναι τεχνογνωσία που προκύπτει από κάποια αλλαγή παραδείγματος: πρόκειται για το ίδιο κυρίαρχο επιστημολογικό παράδειγμα. Γενικά, σε όλη την πανδημία ούτε οι ιολόγοι ούτε οι φαρμακολόγοι ούτε και οι επιδημιολόγοι αντιμετώπισαν ριζικά προβλήματα— δεν προέκυψε κάποια ριζική αμφισβήτηση ή κρίση στο εσωτερικό των επιστημών. 

Αυτό όμως το επιχείρημα, στην ταμία και σε όσους/ες ξεκινούν από την παραδοχή ότι το κυρίαρχο επιστημολογικό παράδειγμα είναι αυτό της κερδοσκοπίας των φαρμακευτικών εταιρειών, ακούγεται ως να επιβεβαιώνει τα συμπεράσματά τους. Στον βαθμό που η υπόθεση τίθεται σε απλοϊκή και απροσδιόριστη μορφή, δηλ. υπό τύπο «το κυρίαρχο παράδειγμα λειτουργεί μια χαρά και το ίδιο χρησιμοποιείται και για τα νέα εμβόλια», τότε απλά το επιχείρημα χρησιμοποιείται από άλλους για να αποδείξουν το ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα: ότι όπως δεν εμπιστευόμαστε τα παλιά εμβόλια έτσι δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε ούτε τα νέα εμβόλια. 

Είναι ένα απλό modus ponens: P —> Q, P ⊢ Q
(If P then Q, P therefore Q)

Προτάσσεται λοιπόν αυτή η υπόθεση: «Αν το τεχνοεπιστημολογικό παράδειγμα είναι το ίδιο, τότε η ποιότητα του εμβολίου θα είναι ίδια με άλλων που παράχθηκαν με το ίδιο παράδειγμα» 

Κάποιοι αντιεμβολιαστές συμφωνούν με αυτόν τον κανόνα συμπερασμού. Δεν είναι δύσκολο να συμφωνήσουν. Συμφωνούν επίσης ότι «το τεχνοεπιστημολογικό παράδειγμα είναι το ίδιο». Όμως για αυτούς το παράδειγμα είναι αυτό της αποκλειστικής κερδοσκοπίας η οποία –ναι—δημιουργεί και επίπλαστες, ψευδείς, ανάγκες και επιθυμίες, έτσι ώστε να πουλήσει ένα αχρείαστο προϊόν. Προσοχή λοιπόν στο κενό της…διατομεακότητας!

[1] Ο όρος «αντιεμβολιαστής» είναι ένας όρος-ομπρέλα, ο οποίος αναφέρεται σε διαφορετικών εντάσεων και εκτάσεων βεβαιότητα ή αβεβαιότητα κατά των εμβολίων. Κάποιοι περιορίζονται σε εύλογες ενστάσεις κατά συγκεκριμένων εμβολίων χωρίς γενικεύσεις, ενώ κάποιοι φτάνουν σε αντιεπιστημονικά άκρα νεολουδιτισμού. Προσοχή λοιπόν στην χρήση.