Ετσι καμνουν τουτες

Η χρονιά που πέρασε ήταν αποκαλυπτική για τις δομές εξουσίας της Κύπρου, σε ό,τι αφορά στον θεσμικό Ρατσισμό και Μισογυνισμό, στον τρόπο που επιστρατεύτηκε ο Μισογυνισμός για να διατηρήσει τις υφιστάμενες πατριαρχικές δομές και να τιμωρήσει την απόκλιση.

Θεσμικός Μισογυνισμός διέπει και την Δικαστική εξουσία. Η δικαστική απόφαση για την υπόθεση της Αγγλίδας αυτό απέδειξε και οφείλουμε να την κρίνουμε. Οι αποφάσεις και το πλαίσιο στο οποίο πάρθηκαν κρίνονται και εκτός Δικαστηρίων, από άλλους επιστήμονες. Η ίδια η Επιστήμη του Δικαίου δεν είναι ακριβής επιστήμη. Οι θεμελιώδεις έννοιες Δικαίου διέπονται από ιστορικότητα, και το Δίκαιο περνά από κρίσιμα σημεία καμπής που εξαναγκάζουν τους δικαιικούς θεσμούς να αναθεωρήσουν τις έννοιες και τις συναφείς, καθιερωμένες, διαδικασίες. Έννοιες και διαδικασίες που σχετίζονται με έμφυλη βία, όπως «κατάθεση», «τεκμήριο», «απόδειξη» (και το βάρος της), «συναίνεση».

Το πλαίσιο είναι πατριαρχικό: ο δικαιικός κόσμος είναι ένας κόσμος προ-διαμορφωμένος πατριαρχικά, και είναι επιρρεπής σε μισογυνικές αποφάσεις. Οι καθιερωμένες διαδικασίες, συμπεριλαμβανόμενης της νομικής συλλογιστικής, πρέπει να αλλάξουν προκειμένου να γίνουν τα γυναικεία αιτήματα δικαιοσύνης μεταφράσιμα στον λόγο του νόμου. Εξάλλου, οι συλλογισμοί προκύπτουν από ανθρώπους που έχουν τις δικές τους προκαταλήψεις. Η πατριαρχική τάξη του συστήματος Δικαιοσύνης επαρκεί για να εξηγηθεί το απαράδεκτο αποτέλεσμα. Δεν χρειάζεται άλλη εικασία.

Όμως, ο τρόπος που έδρασε το σύστημα δικαιοσύνης εγείρει ερωτηματικά και για άλλους παράγοντες που εκούσια ή ακούσια εξυπηρέτησε, παράγοντες που ίσως επηρέασαν (την Αστυνομία τουλάχιστον, αν όχι τον Δικαστή) την έκβαση. Η καταγγελία της Αγγλίδας έθιξε μεγάλα συμφέροντα του κεφαλαίου, του οποίου τα αντανακλαστικά ενεργοποιήθηκαν άμεσα: ο τέως Δήμαρχος Αγίας Νάπας (νυν Υπουργός Μεταφορών), αντέδρασε άμεσα για να προστατεύσει το «brand name» της Αγίας Νάπας, εξαγγέλλοντας ότι θα κινηθεί νομικά εναντίον της Αγγλίδας.

Πέραν των οικονομικών συμφερόντων της Αγίας Νάπας, η καταγγελία θα διασάλευε και την στρατηγική συμμαχία Κύπρου-Ισραήλ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στο Ισραήλ, οι πατέρες ορισμένων Ισραηλιτών κατηγορουμένων φέρονται να έχουν στενές σχέσεις με την κυβερνητική παράταξη του Ισραήλ, συμπεριλαμβανόμενου και του Υπουργού Περιφερειακών Σχέσεων, του οποίου το χαρτοφυλάκιο συμπεριλαμβάνει τις σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ. Κάνοντας μια εκπαιδευμένη εικασία, θα μπορούσε κανείς να υπολογίσει ότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα που θα έθιγε η καταγγελία της Αγγλίδας και μια ενδεχόμενη φυλάκιση των Ισραηλινών αντρών, θα ήταν τεράστια.

Ενεργοποιήθηκε πάραυτα ένας ιδεολογικός μηχανισμός για να «κατασκευαστεί συναίνεση» της Αγγλίδας, ο οποίος επηρέασε τη δημόσια σφαίρα με ποικίλους τρόπους. Στο κυπριακό Facebook, στις κυπριακές εφημερίδες. Επιμελώς αποσιωπήθηκαν τεκμήρια που συνηγορούσαν στο ότι η Αγγλίδα είπε την αλήθεια και οι Ισραηλινοί ψέματα. Πλασαρίστηκαν ψευδείς ειδήσεις, ψευδή τεκμήρια. Μετατοπίστηκε το θέμα. Αναπαράχθηκαν κλασικοί μισογυνικοί μύθοι, όπως οι «ψευδείς καταγγελίες βιασμών για ασφαλιστικές αποζημιώσεις». Διοχετεύτηκε ένα βίντεο που δήθεν έδειχνε την Αγγλίδα σε συναινετικό ομαδικό σεξ, που αποδείχτηκε ότι ήταν άσχετο αφού ήταν αναρτημένο εδώ και τέσσερα χρόνια σε γνωστή ιστοσελίδα πορνογραφικού περιεχομένου. Απαξιώθηκε ο φεμινιστικός λόγος με πολλούς τρόπους.

Καιρός να ανοίξει μια συζήτηση γύρω από την Πατριαρχία, τον Μισογυνισμό, τη σχέση τους με το κεφάλαιο και τις ανισότητες. Η Πατριαρχία του κεφαλαίου, επιστράτευσε τον Μισογυνισμό για να επαναφέρει την ηθική και επιχειρηματική τάξη. Τι είναι η Πατριαρχία; Η Πατριαρχία είναι η ιεράρχηση της κοινωνίας και των θεσμών της με τρόπο που οι περισσότερες γυναίκες τοποθετούνται ως κατώτερες σε σχέση με τους άντρες. Αποδίδει στη γυναίκα υποτακτική θέση, συγκεκριμένους ρόλους και «φύση», και ορίζει τι είναι ηθικά αποδεκτό να κάνει και τι όχι. Τι είναι ο Μισογυνισμός; Ο Μισογυνισμός είναι μια ιδιότητα του κοινωνικού περιβάλλοντος. Ο Μισογυνισμός είναι όλες οι εχθρικές δυνάμεις που επιστρατεύονται κατά των γυναικών (αλλά και αντρών) για να επαναφέρει, ή να συγκρατήσει, την πατριαρχική τάξη. Ο Μισογυνισμός θωρακίζει τον πατριαρχικό θάλαμο αντήχησης, φιμώνει τον φεμινιστικό λόγο. Ο Μισογυνισμός αποσιώπησε τεκμήρια που είναι υπέρ της Αγγλίδας ή/και εναντίον των Ισραηλιτών αντρών, ενδυνάμωσε τεκμήρια που είναι εναντίον της Αγγλίδας και υπέρ των Ισραηλιτών αντρών. Εκφράστηκε με διάφορους τρόπους: Νουθετικά («για το καλό σου απόσυρε την καταγγελία»), ντροπιαστικά (βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου), απαξιωτικά («αναξιόπιστη μάρτυρας»), αποτρεπτικά, προειδοποιητικά, υποτιμητικά, συγκαταβατικά, κ.ο.κ. Επικράτησε πάλι το «έτσι κάμνουν τούτες». Υπερίσχυσε το στάτους κβο και οι ανισότητες.

*Με αφορμή τον αποτρόπαιο βιασμό στη Θεσσαλονίκη, αναδημοσιεύω άρθρο μου για το βιασμό Αγγλίδας γυναίκας στην Αγία Νάπα το 2019, που είχε δημοσιευτεί στο Διάλογο.